• minder coördinatie bij springen, lopen, dansen, …
• verliest makkelijker het evenwicht
• moeilijker aanvoelen en nabootsen van houdingen en bewegingen
• leert minder vlot motorische vaardigheden zoals leeftijdsgenoten
• heeft moeite met aan-of uitkleden
• is onhandig
• valt/struikelt regelmatig
• beweegt houterig, bruusker,
• voelt slapper aan
• heeft meer tijd nodig hebben om te leren fietsen
• kan minder goed een bal vangen
• heeft angst in bewegingssituaties (schommelen, klimmen, springen,…)
• kent minder plezier beleven in bewegen (turnen,….)
• toont meebewegingen met de tong vb. tijdens vangen van een bal,…

• heeft moeite met aan-of uitkleden zoals knoopjes, ritssluiting ,…
• heeft moeite met hanteren/manipuleren van kleine voorwerpen
• is onhandiger
• handelt bruusker
• gebruikt te veel of te weinig kracht bij manipuleren kleine voorwerpen
• kan minder goed een bal vangen
• heeft problemen met knippen, tekenen (zowel vormgeving als manipuleren van vingers/handen), knutselen,….
• heeft moeite met taken met een potlood ( patronen overtekenen, stippen verbinden,…)
• kent schrijfmoeilijkheden (minder leesbaar, slordig handschrift, gebruikt meer kracht, is traag schrijftempo, krampen, heel vermoeiend,…)
• toont meebewegingen met de tong vb. tijdens het knippen, vangen van een bal,…

• heeft een onjuiste pengreep
• neemt een gespannen, krampachtige houding aan
• heeft moeite met mooi rechtop zitten, (doorgezakt, hoofd ondersteunen, scheef zitten,…)
• zijn letters hellen de ene keer naar rechts en de andere keer naar links
• heeft geen mooi gevormde letters
• maakt onvoldoende verschil tussen kleine letters en grote letters
• kent een trager schrijftempo
• heeft pijn in de handen na even geschreven te hebben
• komt tot een moeilijk leesbaar schrift

• heeft moeite met het herkennen/benoemen van kleuren-vormen-…
• kent meer moeilijkheden om te puzzelen, iets na te bouwen, iets te ( na te) tekenen
• loopt makkelijker ergens tegen aan, stoot makkelijk iets om, valt makkelijk,…
• neemt minder waar
• kan moeilijker voorwerpen, afbeeldingen, gezichten, gezichtsuitdrukking herkennen
• weet niet waar te binnen op het blad, waar iets ingevuld moet worden
• slaat oefeningen over
• maakt spiegelingen maken vb. d/p of 6/9,…
• kan zich moeilijker oriënteren in vb. weg te vinden in de school,…
• heeft angsten om alleen naar het toilet te gaan,….

• wisselt van hand of heeft lange tijd gewisseld
• heeft nog geen besef van links/rechts
• gaat letters en/of cijfers omdraaien
• heeft moeilijkheden met lezen analoge klok (voor/over)
• verwisselt begrippen (eerste/laatste, meer/minder,…)
• kent verwarring in richtingen boven/onder, voor/achter ,links/rechts
• kent moeilijkheden met verschillende bewerkingen zoals plus, min,….
• heeft moeilijkheden met draairichtingen (vb. openen van een slot, een fles,…)
• maakt fouten in lettervolgorde bij lezen of schrijven
• heeft een minder goede schrijfmotoriek (lettervorming, drukverdeling,…) werkt chaotisch
• kent moeilijkheden met ruimtelijke opdrachten en oriëntatie

Deze signalen kan je herkennen bij je kind:

• heeft weinig interesse voor taalspelletjes.
• is trager in leren van letters van hun eigen naam
• een minder vlot komen tot rijmen
• een moeilijker koppelen van een leesteken met een klank
• een omdraaien van letters of andere lettervolgorde
• een moeilijker hakken en plakken van woorden
• een weglaten of toevoegen van letters
• een woord overslaan
• een moeilijker volgen van een leeslijn
• een verwarring van b/d, u/n, eu/ui,….
• een langer spellend lezen
• fouten door raden te lezen
• een trager leestempo
• een lezen zonder begrip
• emotionele en gedragsmoeilijkheden

Deze signalen kan je herkennen bij je kind:

• veel spellingsfouten bij vrije schrijfopdrachten
• een letterlijk opschrijven van wat het hoort (fonetisch schrijven)
• een moeilijker toepassen van spellingsregels
• een moeilijker onthouden van spellingsregels
• blijvende spellingsfouten bij spontane schrijfopdrachten
• gekende schrijfmoeilijkheden in de familie

• minder/weinig interesse hebben in getallen
• trager beheersen van rekenbegrippen zoals meer/minder, groter/kleiner, kort/lang,/…
• meer moeite om een symbool te koppelen aan een hoeveelheid
• tellen op de vingers
• langer nood aan rekenmateriaal of telraam
• vaak rekenfouten maken
• moeilijker verwerven van maaltafels

• nog (niet) of nauwelijks praten
• praat onverstaanbaar of struikelt over zijn woorden
• vertraagde taalontwikkeling/ afwijkende taalontwikkeling
• moeilijkheden bij het begrijpen van wat er gezegd wordt
• moeilijkheden bij het begrijpen van verhalen
• moeilijkheden bij het zich uitdrukken
• moeilijkheden bij het benoemen van zaken
• beperkte woordenschat
• moeilijkheden bij het vormen van zinnen
• problemen met lidwoorden, meervoud, verkleinwoorden, vervoegen van werkwoorden
• minder goed beheersen van moedertaal en/of tweede taal

• Is minder goed verstaanbaar
• Heeft afwijkende articulatiepatronen die niet passen bij de leeftijd van het kind
• vervangt spraakklanken
• vervormt spraakklanken
• heeft een foutieve productie van de spraakklank (bv. tong tussen de tanden)
• gebruikt foute klanken tijdens het uitspreken van woorden (bv. auto --> auko)

• heesheid/ruwheid (meer dan twee weken)
• schorre stem
• krakerige stem
• te hoge of te lage spreekstem
• wegvallen van de stem
• voortdurend schrapen van de keel of schreeuwen
• spanning in het halsgebied
• pijn in de keel bij of na het spreken
• irritaties/infecties/pijn in de keel
• gevoel van een krop in de keel
• vermoeidheid van de stem